Energie besparen met LED verlichting

Omdat gloeilampen niet erg zuinig zijn met energie, is er nu de mogelijkheid om deze lichtbron te vervangen door energiezuinige LED verlichting. Lees alles wat handig is om te weten voordat je LED lampen gaat bestellen om je gloeilampen te vervangen.

Wat moet je weten als je LED lampen gaat kopen?

Allereerst iets over de terugverdientijd. Het mag duidelijk zijn dat een LED lamp duurder is in aanschaf dan een ‘gewone’ gloeilamp. Met een aanschafprijs van rond de één euro is de gloeilamp overigens wel te bestempelen als hèt product van de vorige eeuw! Nooit werd er aan één technisch product meer onderzoek verricht dan aan de gloeilamp.

Een spaarlamp of de nog veel zuinigere LED lamp is in aanschaf veel duurder, maar gaat ook vele malen langer mee. Een standaard gloeilamp had een ontworpen levensduur van 1000 uur. Daarentegen is deze levensduur van een spaarlamp wel 7.500 of 10.000 uur. En van een LED lamp meestal wel 15.000 of 20.000 uur (*).

Geld besparen met LED lampen

In gelijke levensduur gezien schaf je in de praktijk dus 15 tot 20 gloeilampen aan tegen de prijs van één enkele LED lamp. En die ene LED lamp is normaal gesproken niet duurder dan die hoeveelheid gloeilampen bij elkaar! Dat is dan al de eerste besparing die je te pakken hebt!

De tweede besparing zit ‘m in het energieverbruik tijdens de levensduur van de lamp. Stel we hebben hebben een LED lamp van 5 Watt die 15.000 uren levensduur heeft en we vergelijken die met de totale levensduren van 15 gloeilampen van 60 Watt dan besparen we:

15000 x (60-5) = 15000 (uren) x 55 (Watt) = 825000 Wattuur = 825 kWh

Tegen een kostprijs van laten we zeggen 22 eurocent per kWh is dat al een besparing van € 181,50 gezien over de levensduur van totaal 15 gloeilampen (*)!

We leren hieruit dat investeren in LED lampen loont en dat de terugverdientijd meestal binnen een jaar is!

Wat zegt het energie label?

Omdat een gloeilamp grofweg slechts 10% van de gebruikte energie omzet in daadwerkelijk gewenst licht is het duidelijk dat de gloeilamp niet hoog scoort met het energielabel. Een score van klasse E, F of zelfs G is heel normaal voor de techniek van een gloeilamp. Een LED lamp daarentegen scoort al gemakkelijk A++, A+ of A op het energielabel. Het energielabel geeft daarmee aan dat LED lampen een zuinig alternatief zijn voor gloeilampen.

Welke lichtbronnen zijn er bij lampen?

Gloeilampen zijn bij uitstek geschikt voor een zeer breed scala aan toepassingen en eigenlijk verkrijgbaar in allerlei vermogens (lees ook: ‘wattages’) en spanningen (in Volt). Betrouwbare techniek en goedkoop in aanschaf van het product. Door de lage score van het energielabel nemen we afscheid van de standaard toepassingen in huis van de gloeilamp, maar soms wil je wel degelijk bijvoorbeeld gebruik maken van de warmte die een gloeilamp afgeeft in een lava-lamp of terrarium.

Ter vervanging van de gloeilamp kwam er rond de jaren ’80 van vorige eeuw de spaarlampen. Deze hadden vergelijkbare techniek als de TL-buis, die vooral in kantoorgebouwen gebruikt werden. ‘Compact fluorescent’ was al een grote factor zuiniger dan de gloeilamp. De eerste modellen zagen er uit als ‘jampotten’ en waren een stuk groter dan vergelijkbare gloeilampen.

Vanaf de jaren ’90 werden de LED lampen ontwikkeld. Een techniek die bekend was vanuit de elektronica en Light Emitting Diode heet. Wat zoiets als ‘licht uitstralende diode’ betekent. Een diode is een soort transistor die stroom slechts in een bepaalde richting doorlaat. Vooral de eerste jaren van het nieuwe millennium, werden successen geboekt om veel licht uit zo’n LED te krijgen per hoeveelheid energie die er werd ingestopt (lumen per Watt , ofwel lm/W).

Eigenschappen van een LED lamp:

Welke fitting past in mijn armatuur

Indien je start met het vervangen van gloeilampen dan kijk je allereerst even naar welke fitting je hebt, bij het uitdraaien van de gloeilamp uit het armatuur. Er komen bij gloeilampen twee soorten fittingen veelal voor en wel de grote (E27) en de kleine schroeffitting (E14). De genoemde E staat voor Edison (die de gloeilamp patenteerde) en het getal daarachter is de diameter van de schroefdraad in mm. Een standaard ‘peertje’ heeft een E27 fitting en een standaard ‘kaars’-gloeilamp een E14 schroeffitting.

Voor de volledigheid kan ik hier helaas niet alle fittingen noemen die voorkomen, maar ik wil wel even melden dat LED reflectorlampen ook vaak voorzien zijn de GU10 fitting, maar dat is een zogenaamde bajonetsluiting die je met een kwart slag om zijn as ‘inklikt’. Maar daar over een een apart artikel meer.

Welke vorm heb ik nodig?

Bij vervanging van een gloeilamp kijk je naar welke vorm je nodig hebt, die past bij het armatuur. Traditioneel is natuurlijk de peer vorm van een gloeilamp met grote fitting, maar er zijn in LED varianten ook kleinere vormen beschikbaar dan die 60 mm doorsnede van het ‘peertje’. Naast het ‘peertje’ zijn er traditioneel verkrijgbaar de zogenaamde kaars en kroonlampen. Een kaarsmodel spreekt voor zich en heeft veelal een kleine E14-fitting. Een kroonlamp is een ‘bolletje’ met een diameter van 45 mm. Kroonlampen kunnen zowel kleine (E14) als grote fittingen (E27) hebben.

Verder zijn er globelampen met een diameter van 95 of 120 mm.

Vaak hebben armaturen waar je een ‘kaars’-gloeilamp uit haalt ter vervanging door een LED lamp een taps-toelopende voet bij de fitting. Let hier bij aanschaf van een nieuw LED lamp, dat ie in het armatuur past.

Bij buitenarmaturen zit de lamp zelf vaak in een stolp. Let er op bij aanschaf dat de lamp past in die stolp. De maten staan eigenlijk altijd aangeven bij de specificaties van de producent.

Welke lichtkleur is gewenst?

Afhankelijk van de toepassing kies je of een LED lamp decoratief van aard is en in dat geval kies je bijvoorbeeld voor een LED-filament lamp. Wil je veel licht hebben om zeg maar te lezen, dan kies je voor een lamp die veel licht geeft (uitgedrukt in lumen).

Bij de introductie van LED lampen waren de eerste modellen nog fel wit van kleur. Tegenwoordig zijn allerlei kleurimpressies te krijgen, zoals extra-warm-wit, warm-wit, neutraal-wit of koel-wit. Koel-wit is vooral favoriet in Scandinavië en Japan, terwijl in West-Europa vaak de gloeilamp-ervaring van warm-wit favoriet is. Extra-warm-wit is meestal voor decoratieve lampen.

Tips bij bestellen van LED lampen

Hoeveel lumen heb ik nodig?

Gloeilampen werden altijd geclassificeerd door hun vermogen in Watt. Bij LED lampen wordt eigenlijk altijd de hoeveelheid licht genoemd in lumen (lm) die de lamp opwekt. Indien u een gloeilamp uit uw armatuur haalt kunt u op het stempel het vermogen aflezen van die lamp in Watt (W). In onderstaand overzicht heeft u een richtwaarde voor de lichthoeveelheid in lumen (lm) die u wenst om een vergelijkbare lamp te bestellen in lichtopbrengst.

Vermogen gloeilamp (W) – Lichtopbrengst (lm)

15 W 90 – 100 lm
25 W 200 – 250 lm
40 W 400 – 450 lm
60 W 700 – 750 lm
75 W 900 – 950 lm
100 W 1250 – 1350 lm

Verdere tips

Loop je huis na op zoek naar plekken waar je een gloeilamp kan vervangen door een LED lamp en maak een bestellijstje. Let bij het bestellen ook op de garantievoorwaarden. Maak tijdens het bestellen gebruik van de handige categorie-selectie en geef uw bestelopties aan in de linkerkant van uw scherm.

(*) Voetnoot: werkelijke specificaties vindt u bij de opgave van de producent!